TÓM TẮT:

Hiện nay, các thế lực thù địch vẫn tăng cường xuyên tạc lý luận của chủ nghĩa Mác – Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh, chống phá công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội ở nước ta. Giảng viên trường chính trị giữ vai trò quan trọng trong việc bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch, góp phần củng cố niềm tin, nâng cao lập trường chính trị cho người học, phòng chống những biểu hiện suy thoái về tư tưởng chính trị, “tự diễn biến”, “tự chuyển hoá” trong cán bộ, đảng viên, làm thất bại chiến lược “diễn biến hòa bình”, xây dựng thành công chủ nghĩa xã hội.

Từ khoá: lý luận chính trị; giảng viên trường chính trị; bảo vệ nền tảng tư tưởng.

1. Đảng Cộng sản Việt Nam do Chủ tịch Hồ Chí Minh sáng lập và rèn luyện, đã lãnh đạo cuộc cách mạng giải phóng dân tộc, thống nhất đất nước giành thắng lợi hoàn toàn, tiến hành công cuộc đổi mới, xây dựng chủ nghĩa xã hội. Ngay trong Cương lĩnh chính trị đầu tiên của Đảng (1930), Đảng khẳng định lấy chủ nghĩa Mác – Lênin làm nền tảng tư tưởng. Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ VII của Đảng (năm 1991) đã thông qua Cương lĩnh xây dựng đất nước trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội, trong đó khẳng định: “Đảng lấy chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh làm nền tảng tư tưởng, kim chỉ nam cho hành động”^[1]. Cương lĩnh xây dựng đất nước trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội (bổ sung, phát triển năm 2011) được thông qua tại Đại hội XI (01/2011) tiếp tục khẳng định: “Đảng lấy chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh làm nền tảng tư tưởng, kim chỉ nam cho hành động, lấy tập trung dân chủ làm nguyên tắc tổ chức cơ bản”^[2].

Trong công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội, Đảng ta đã vận dụng sáng tạo lý luận của chủ nghĩa Mác – Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh xây dựng đường lối chính trị đúng đắn, đạt được những thành tựu đáng tự hào. Hiện nay, các thế lực thù địch đẩy mạnh chiến lược “diễn biến hoà bình”, tăng cường các hoạt động chống phá, ráo riết đưa những thông tin sai trái, thù địch xuyên tạc nền tảng tư tưởng của Đảng, phá hoại khối đại đoàn kết toàn dân tộc, lôi kéo, kích động người dân tham gia các hoạt động tiêu cực, gây mất ổn định xã hội; phá hoại những thành tựu trong công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam… làm suy giảm niềm tin của cán bộ, đảng viên và Nhân dân vào vai trò lãnh đạo của Đảng, con đường đi lên chủ nghĩa xã hội ở nước ta.

Trước yêu cầu và nhiệm vụ của cách mạng trong tình hình mới, ngày 22 tháng 10 năm 2018, Bộ Chính trị ban hành Nghị quyết số 35-NQ/TW “Về tăng cường bảo vệ nền tảng tư tưởng của Ðảng, đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch trong tình hình mới” nhấn mạnh: Bảo vệ nền tảng tư tưởng của Ðảng là bảo vệ Ðảng, bảo vệ Cương lĩnh chính trị, đường lối lãnh đạo của Ðảng; bảo vệ Nhân dân, Nhà nước pháp quyền XHCN Việt Nam; bảo vệ công cuộc đổi mới, công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước và hội nhập quốc tế; bảo vệ lợi ích quốc gia, dân tộc; giữ gìn môi trường hòa bình, ổn định để phát triển đất nước. Đây là nội dung cơ bản, hệ trọng, sống còn của công tác tư tưởng – lý luận; là nhiệm vụ quan trọng hàng đầu của toàn Ðảng, toàn quân, toàn dân, trong đó đội ngũ giảng viên lý luận chính trị giữ vai trò quan trọng.

2. Hiện nay, tình hình thế giới diễn biến phức tạp, mâu thuẫn dân tộc, giai cấp, tôn giáo, quốc gia đang diễn ra sâu sắc, thậm chí tạo ra những xung đột và những bất ổn về chính trị. Thực tiễn xây dựng CNXH ở nước ta nảy sinh những yêu cầu, nhiệm vụ mới mà lý luận chưa kịp tổng kết, lý giải thuyết phục. Nhiệm vụ giảng dạy lý luận chính trị trong thời kỳ mới hết sức nặng nề, với những thách thức lớn. Mặt khác, các thế lực thù địch tăng cường các hoạt động chống phá nhằm phủ định nền tảng tư tưởng, phủ định mục tiêu, lý tưởng độc lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa xã hội, phủ định vai trò lãnh đạo của Đảng. Với trách nhiệm của người giảng viên trường chính trị, giảng viên cần chú trọng thực hiện nhiệm vụ bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch trong từng bài giảng.

Thứ nhất, chú trọng xây dựng thế giới quan khoa học, nhân sinh quan cách mạng nhằm nâng cao trình độ chính trị, nhiệt tình cách mạng, tinh thần tự giác và tính tích cực trong quá trình cải tạo xã hội cũ, xây dựng xã hội mới.

Sự hình thành và phát triển thế giới quan được coi là một trong những tiêu chí quan trọng của quá trình hình thành và phát triển nhân cách của con người. Trong thế giới quan có sự thống nhất giữa tình cảm, tri thức và niềm tin. Nhưng tri thức chỉ gia nhập thế giới quan khi chuyển thành niềm tin và trên cơ sở đó, tri thức mới trở thành kim chỉ nam chỉ đạo hành động. Như vậy, niềm tin có vai trò rất quan trọng đối với con người, nhờ có niềm tin mà con người có thêm nghị lực, vượt qua mọi khó khăn, thử thách, không ngừng phấn đấu vì mục đích và lý tưởng cao đẹp. Nhân sinh quan cách mạng được hình thành trên cơ sở thế giới quan khoa học Mác – Lênin. Nhân sinh quan cách mạng là hệ thống quan niệm về cuộc đời, về ý nghĩa, mục đích cuộc sống của con người, luôn phấn đấu, cống hiến, hy sinh vì hạnh phúc của nhân loại.

 Trong giảng dạy lý luận chính trị, người giảng viên không chỉ phân tích làm rõ những nguyên lý của chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, các quan điểm, đường lối, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước mà còn phải đi sâu phân tích, làm rõ các giá trị về mặt thế giới quan, tránh cách hiểu sai, vận dụng sai lý luận trong hoạt động thực tiễn, góp phần hình thành nhân sinh quan cách mạng. Nhất là trước những tồn tại, bất cập trong tổ chức, thực hiện các chủ trương, chính sách, cần có quan điểm khách quan, toàn diện trong việc đánh giá, làm rõ nguyên nhân khách quan và chủ quan. Chủ tịch Hồ Chí Minh từng căn dặn: “Có học tập lý luận Mác – Lênin mới củng cố đạo đức cách mạng, giữ vững lập trường, nâng cao sự hiểu biết và trình độ chính trị, mới làm được tốt công tác Đảng giao phó cho mình. Học tập chủ nghĩa Mác – Lênin là học tập cái tinh thần xử trí mọi việc, đối với mọi người và đối với bản thân mình; là học tập những chân lý phổ biến của chủ nghĩa Mác – Lênin để áp dụng một cách sáng tạo vào hoàn cảnh thực tế của nước ta”^[3].

Thứ hai, chú trọng việc phản biện những quan điểm xuyên tạc, thù địch.

Hiện nay, các thế lực thù địch đẩy mạnh tuyên truyền những luận điểm sai trái, thù địch nhằm xoá bỏ nền tảng tư tưởng của Đảng; phủ nhận vai trò lãnh đạo của Đảng đối với Nhà nước, xã hội; phủ định mục tiêu, lý tưởng, con đường đi lên chủ nghĩa xã hội, phê phán, bôi đen chủ nghĩa xã hội hiện thực; xuyên tạc vấn đề dân chủ, nhân quyền... Chúng tăng cường đẩy mạnh đầu tư, hiện đại hoá trang thiết bị, các phương tiện thông tin, truyền thông, triệt để sử dụng internet và địa chỉ truyền thông nước ngoài để phát tán tài liệu xuyên tạc, chống phá. Theo Bộ Công an, hiện nay ở bên ngoài lãnh thổ Việt Nam có 52 đài phát thanh và truyền hình có chương trình Việt ngữ, mạng internet, 429 tờ báo, tạp chí, trên 40 nhà xuất bản bên ngoài tập trung tuyên truyền chống phá nước ta. Hằng năm có hơn 3 nghìn tài liệu chiến tranh tâm lý phá hoại tư tưởng, 28 nghìn thư ân xá quốc tế xâm nhập, phát tán qua con đường bưu điện quốc tế dưới dạng quà cáp, và gần 11 nghìn ấn phẩm được đưa vào bằng nhiều con đường khác.^[4].

Mục tiêu của các thế lực thù địch là tập trung hướng vào nội bộ ta, với hình thức ngày càng tinh vi, gieo rắc hoài nghi, suy giảm lòng tin, làm cho nội bộ chia rẽ, đưa đến “tự diễn biến”, “tự chuyển hoá”. Đó là sự suy giảm về tư tưởng chính trị, phai nhạt lý tưởng cách mạng, thiếu niềm tin vào chủ nghĩa Mác – Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước, hoài nghi về con đường đi lên chủ nghĩa xã hội, biểu hiện nhiều mức độ khác nhau như: Có ý kiến lệch lạc, phê phán mang tính suy diễn, áp đặt ý kiến chủ quan; công khai đả kích, xuyên tạc chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước; phủ nhận những thành tựu đạt được trong công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội…Với 9 biểu hiện được Ban chấp hành Trung ương Đảng nêu ra tại Nghị quyết Trung ương IV khoá XII, chính là sự cụ thể hoá của biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hoá”. Nếu không ngăn chặn kịp thời sẽ đưa đến nguy cơ tồn vong của chế độ.

Thông qua giảng dạy lý luận chính trị không chỉ trang bị cho người học hệ thống kiến thức về lý luận chính trị mà bằng kiến thức và bản lĩnh chính trị, giảng viên cần dùng lý luận khoa học để phản biện những luận điểm sai trái, thù địch, giúp người học thấy rõ âm mưu, mục đích chống phá của lực lượng phản động. Từ đó giúp người học củng cố niềm tin vào sự nghiệp cách mạng, khắc phục thái độ vô cảm, tình trạng mơ hồ, thiếu sâu sắc, thiếu chính kiến, ngăn ngừa tư tưởng bi quan, dao động, nêu cao tinh thần cảnh giác, có khả năng “miễn dịch” và chủ động đấu tranh, phê phán kịp thời những luận điệu sai trái của kẻ thù, phòng chống những biểu hiện suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, “tự diễn biến”, “tự chuyển hoá”. Đây là nhiệm vụ quan trọng mà người giảng viên cần lưu tâm trong giảng dạy lý luận chính trị. Tại Đại hội XIII, Đảng khẳng định: “Tăng cường bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, kiên quyết và thường xuyên đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch, cơ hội chính trị; đấu tranh, ngăn chặn, đẩy lùi sự suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, những biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ.^[5]

Thứ ba, bảo đảm sự thống nhất giữa tính Đảng và tính khoa học nhằm tăng cường sự thống nhất về chính trị, tư tưởng, bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng

Thống nhất giữa tính Đảng và tính khoa học là yêu cầu cơ bản trong giảng dạy lý luận chính trị. Mọi sự tách rời, hay tuyệt đối hoá mặt nào đều ảnh hưởng đến chất lượng bài giảng.

Nói tới tính đảng là nói đến lợi ích của giai cấp, còn tính khoa học là sự phản ánh chân thực thế giới khách quan. Đảng cần đến lý luận khoa học để làm cơ sở cho việc hoạch định đường lối chính trị, và lý luận chính trị cũng chỉ thực sự khoa học khi nó gắn chặt với định hướng chính trị đúng đắn của Đảng. Trong tính đảng và tính khoa học có mối quan hệ biện chứng không thể tách rời nhau. Tính đảng càng cao thì tính khoa học càng sâu sắc và ngược lại. Không giống như việc giảng dạy các khoa học khác, giảng dạy lý luận chính trị, bảo đảm tính khoa học sẽ là tiền đề, là cơ sở để tính chính trị thêm vững chắc, đồng thời tính chính trị có vai trò định hướng cách mạng, để người học tự hoàn thiện mình, đấu tranh loại trừ cái lỗi thời, xây dựng cái mới, cái tiến bộ, phù hợp với qui luật phát triển xã hội. Hai yêu cầu đó đều quan trọng, người giảng viên giảng dạy lý luận chính trị cần ghi nhớ và thực hiện.

Hiện nay, bên cạnh các phương thức chống phá cũ, các thế lực thù địch sử dụng nhiều phương thức mới ngày càng tinh vi như: sử dụng internet và mạng xã hội để đưa những thông tin sai trái, xấu độc, gây nhiễu thông tin; thông qua các hội thảo khoa học, diễn đàn quốc tế, chúng đẩy mạnh tuyên truyền chủ nghĩa thực dụng, văn hoá phương tây, lối sống hưởng thụ, xuyên tạc, bóp méo chủ trương, chính sách của Đảng, xuyên tạc lịch sử...; sử dụng các diễn đàn xã hội dân sự, chúng tự nhận là “các nhà dân chủ”, lợi dụng quyền tự do ngôn luận, tự do báo chí để xuyên tạc, bôi nhọ Đảng, chính quyền, lôi kéo, kích động nhân dân có những hành động dân chủ vượt khỏi khuôn khổ của pháp luật.

Bảo đảm tính đảng và tính khoa học trong giảng dạy lý luận chính trị, người giảng viên không chỉ có kiến thức chuyên môn tốt, mà còn phải có bản lĩnh chính trị vững vàng, am hiểu sâu rộng về thực tiễn. Giảng viên cần đưa ra những lập luận sắc bén để giúp cho người học hiểu rõ mục tiêu chính trị trong từng giai đoạn cách mạng, cơ sở khoa học nào Đảng ta xây dựng đường lối, chủ trương, chính sách đó và nó phù hợp với yếu tố lịch sử chính trị, con người chính trị của Việt Nam. Ví dụ, tại sao trong điều kiện hiện nay, Việt Nam chưa nên thông qua luật biểu tình...

Thứ tư, giảng viên phải bảo đảm “dân chủ hóa” trong quá trình giảng dạy

Cần phát phát huy tinh thần dân chủ trong giảng dạy và học tập. Giảng viên nên thường xuyên đặt ra những câu hỏi liên quan đến thực tiễn đất nước, địa phương, đơn vị trên các lĩnh vực kinh tế, chính trị, văn hoá – xã hội, kể cả những vấn đề hạn chế, tiêu cực và khuyến khích học viên phát biểu chính kiến, tỏ rõ thái độ chính trị của mình trước những vấn đề thực tiễn cuộc sống đang đặt ra.

Khi học viên trình bày ý kiến, giảng viên nên có nhận xét nhẹ nhàng, ghi nhận tinh thần, thiện chí của người học, tránh những nhận xét mang tính phủ định, phê phán quá gay gắt, tạo nên tâm lý e dè, ngán ngại cho người học. Thậm chí, với những ý kiến có tính tiêu cực, thiếu tinh thần xây dựng, giảng viên phải giữ bình tĩnh, kiểm soát tốt cảm xúc, để cho học viên nói ra hết suy nghĩ của mình, rồi từ từ dùng lý luận để luận chứng, chỉ cho họ thấy rõ nguyên nhân khách quan, chủ quan của những tồn tại, hạn chế đó nhằm nâng cao lập trường chính trị, giúp họ tiếp nhận kiến thức chủ động, tự giác hơn.

Thứ năm, luôn chú ý đến vấn đề thực tiễn đã và đang đặt ra, xuất phát từ tư duy khoa học để làm luận cứ phân tích, thuyết phục hướng đến củng cố niềm tin, lập trường chính trị cho người học, tránh giáo điều

Giữa lý luận về chủ nghĩa xã hội và thực tiễn công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội vẫn còn có khoảng cách nhất định. Chúng ta không né tránh, phải thừa nhận cả những thành tựu, hạn chế, cần nhìn thẳng vào những vấn đề tồn tại và lý giải trung thực, chính xác theo những căn cứ khoa học, không áp đặt ý kiến chủ quan, suy diễn.

Trước thực trạng có quá nhiều tin giả, sai trái, xấu độc trên internet và mạng xã hội, lập luận chúng đưa ra sắc sảo, bằng chứng dù ngụy tạo nhưng lại có sức thuyết phục, trong giảng dạy lý luận chính trị, một mặt phải chỉ ra và phân tích những luận điệu xuyên tạc, chống phá của các lực lượng phản động, mặt khác phải thừa nhận những thiếu sót, hạn chế, về đường lối, chính sách, về những bất cập, yếu kém trong tổ chức thực hiện. Người học, nhất là học viên ở các Trường chính trị, họ có kiến thức thực tiễn rất đa dạng, có sự trải nghiệm cuộc sống khác nhau, cập nhật thông tin qua nhiều cách, nhiều chiều trên nhiều phương diện, nếu giảng viên “tô hồng” một cách thái quá hoặc giáo điều, không sát với những biến đổi trong đời sống kinh tế, chính trị - xã hội thì lý luận trở nên xơ cứng, thiếu sức thuyết phục.

Để có sức thuyết phục mọi lý lẽ được sử dụng phải mang tính khoa học. Ví như khi chứng minh bản chất khoa học và cách mạng của chủ nghĩa Mác – Lênin, tất yếu phải căn cứ vào những luận điểm, nguyên lý lý luận khoa học để chứng minh. Tuy nhiên, phải chứng minh cho người học thấy rằng, trong quá trình vận dụng lý luận đó để xây dựng chủ nghĩa xã hội cần chú ý đến những điều kiện thực tiễn của từng giai đoạn lịch sử khác nhau. Hiệu quả của sự vận dụng lý luận trong thực tiễn phụ thuộc rất lớn vào yếu tố chủ thể - con người. Như vậy, đường lối, chính sách của Đảng và Nhà nước có thể có sai lầm, nhưng một đảng cách mạng và chân chính phải can đảm thừa nhận sai lầm và có quyết tâm sửa sai. Đây là vấn đề quan trọng để thống nhất về nhận thức, củng cố niềm tin trong toàn Đảng.

Niềm tin của cán bộ, đảng viên tạo nên đoàn kết trong Đảng, đoàn kết Nhân dân, tạo thành động lực to lớn đưa cách mạng đi đến thắng lợi. Để xác lập niềm tin, cần thiết phải nâng cao trình độ giác ngộ, trình độ hiểu biết cho cán bộ, đảng viên và Nhân dân.

3. Cuộc đấu tranh trên lĩnh vực tư tưởng – lý luận hiện nay diễn ra trong bối cảnh mới, có nhiều thuận lợi nhưng cũng có không ít những khó khăn, thách thức. Sự phá hoại về chính trị - tư tưởng của các thế lực thù địch, cùng với sự tác động tiêu cực của mặt trái nền kinh tế thị trường là một trở ngại lớn đối với việc xây dựng tư tưởng chính trị, đạo đức cách mạng cho đội ngũ cán bộ, đảng viên và Nhân dân. Trong bối cảnh mới, giảng viên cần chú trọng thực hiện nhiệm vụ bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch trong giảng dạy lý luận chính trị.

Bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng là một trong những nhiệm vụ trọng yếu, quyết định sự tồn vong của Đảng, của chế độ. Công tác đấu tranh bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng có hiệu quả sẽ góp phần củng cố và tăng cường lòng tin của cán bộ, đảng viên và Nhân dân vào sự nghiệp cách mạng, giúp họ có đủ trình độ đấu tranh với những quan điểm sai trái, phản động, thù địch, góp phần xây dựng, bảo vệ Đảng, giữ vững vai trò lãnh đạo của Đảng, nâng cao năng lực và sức chiến đấu của Đảng.

Giảng viên lý luận chính trị cần nhận thức sâu sắc trách nhiệm của mình trong nhiệm vụ bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch. Thông qua từng bài giảng, bảo đảm tính khoa học, tính Đảng, thống nhất giữa lý luận và thực tiễn, thực hiện “dân chủ hoá”... góp phần tạo cơ sở khoa học, củng cố niềm tin, định hướng hình thành thế giới quan khoa học, nhân sinh quan cách mạng, góp phần đào tạo cán bộ “vừa hồng”, “vừa chuyên”.

TS Lê Thị Hồng Hà

Trưởng khoa Lý luận cơ sở, Học viện Cán bộ Thành phố Hồ Chí Minh.

TÀI LIỆU THAM KHẢO

1. Đảng Cộng sản Việt Nam (2002), Văn kiện Đảng toàn tập, Tập 51, Nxb. Chính trị quốc gia, Hà Nội.

2. Đảng Cộng sản Việt Nam (2011), Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XI, Nxb. Chính trị quốc gia – Sự thật, Hà Nội.

3. Đảng Cộng sản Việt Nam (2021), Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII, Nxb. Chính trị quốc gia – sự thật.

4. Hồ Chí Minh (2011), Toàn tập, tập 11, Nxb. Chính trị quốc gia.

5.  Hội đồng lý luận Trung ương (2014), Luận cứ phê phán các quan điểm sai trái, thù địch, Nxb. Chính trị quốc gia, Hà Nội.