TÓM TẮT:

Bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng là nhiệm vụ quan trọng trong công tác xây dựng và phát triển Đảng. Hiện nay, các thế lực thù địch luôn dùng mọi thủ đoạn, âm mưu hòng tấn công, phủ nhận các quan điểm, nền tảng tư tưởng của Đảng, đặc biệt là phủ nhận vai trò lãnh đạo của Đảng nhằm xoá bỏ chế độ xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam. Sinh viên là lực lượng trí thức đông đảo của xã hội, khả năng nhận biết và tiếp nhận thông tin rất nhạy bén nhưng cũng là đối tượng mà các thế lực thù địch hướng đến. Chính vì vậy, việc nâng cao bản lĩnh chính trị cho sinh viên luôn là yếu tố cần thiết góp phần trang bị cho sinh viên những định hướng cơ bản về các vấn đề chính trị - xã hội, nhận thức tầm quan trọng trong việc phản bác các quan điểm sai trái, thù địch. Trong giới hạn về nội dung của bài viết, tác giả đề cập đến sự cần thiết và giải pháp nâng cao bản lĩnh chính trị của sinh viên trong việc bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch trong tình hình mới.

Từ khoá: bản lĩnh chính trị, nâng cao bản lĩnh chính trị của sinh viên, đấu tranh, bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch.

1. Sự cần thiết của việc nâng cao bản lĩnh chính trị của sinh viên trong việc bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch trong tình hình mới

Sinh viên là lực lượng tạo nguồn cho đội ngũ trí thức, là những người quyết định tương lai và vận mệnh của đất nước sau này. Đại hội đại biểu Hội Sinh viên Việt Nam lần thứ X (2018) đề ra mục tiêu “Xây dựng lớp sinh viên thời kỳ mới có lý tưởng cách mạng, bản lĩnh chính trị vững vàng, giàu lòng yêu nước, yêu chủ nghĩa xã hội, có trách nhiệm với Tổ quốc…”. Do đó, nâng cao bản lĩnh chính trị là yêu cầu và trách nhiệm của các trường đại học, các tổ chức chính trị-xã hội và của bản thân mỗi sinh viên.

Bản lĩnh chính trị là phẩm chất quan trọng hàng đầu cần phải có của sinh viên. Bản lĩnh chính trị là điều kiện cần thiết để bảo đảm cho mỗi người có định hướng chính trị đúng đắn, luôn làm chủ bản thân, làm chủ hoàn cảnh thực tiễn và kiểm soát được hành vi, thái độ của mình trong mọi tình huống. Đó chính là sự vững vàng, kiên định, chủ động trong cả suy nghĩ và hành động trước những khó khăn, thách thức của cuộc sống. Như V.I.Lênin từng nhấn mạnh: “Nếu trong thời kỳ đấu tranh chống giai cấp tư sản, giai cấp vô sản không rèn luyện cho mình một tinh thần giác ngộ cao, một tính kỷ luật cao, một lòng trung thành cao độ, tức là những đức tính cần thiết để đảm bảo cho giai cấp vô sản giành chiến thắng hoàn toàn kẻ thù truyền kiếp của mình thì không thể nói đến chuyên chính vô sản được”^[1]. Bản lĩnh chính trị của sinh viên bao gồm tổng hợp biện chứng của nhiều yếu tố, nhiều mối quan hệ, nhiều thuộc tính vốn có từ ba bộ phận cơ bản cấu thành đó là tri thức chính trị, ý thức chính trị và niềm tin chính trị. Ba yếu tố này có sự thống nhất, phát triển, tạo nên trạng thái chính trị bền vững, ổn định, bảo đảm tính định hướng chính trị đúng đắn, phù hợp với đòi hỏi của thực tiễn xã hội.

Bản lĩnh chính trị của thanh niên được hình thành từ nền tảng giáo dục trong gia đình, nhà trường và xã hội, qua quá trình rèn luyện, phấn đấu và trưởng thành trong môi trường thực tiễn. Rèn luyện bản lĩnh chính trị là nhiệm vụ quan trọng của thanh niên, nhằm xây dựng một thế hệ thanh niên Việt Nam vừa “hồng”, vừa “chuyên”, là rường cột gánh vác nhiệm vụ xây dựng và bảo vệ Tổ quốc xã hội chủ nghĩa.

Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng nhấn mạnh: “Tăng cường giáo dục thế hệ trẻ về lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống văn hóa, nâng cao lòng yêu nước, tự hào dân tộc, nuôi dưỡng ước mơ, hoài bão, khát vọng vươn lên; nêu cao tinh thần trách nhiệm đối với đất nước, với xã hội”^[2]. Để thực hiện nhiệm vụ đó, bản thân thanh niên phải không ngừng phấn đấu trong học tập và rèn luyện, tích cực tham gia các hoạt động xã hội, tiếp tục xây dựng thế hệ thanh niên Việt Nam giàu lòng yêu nước, có sức khỏe, có tri thức, có kỹ năng, đáp ứng đòi hỏi của thực tiễn và đặc biệt là phải có bản lĩnh chính trị vững vàng trước mọi biến động của hoàn cảnh. Rèn luyện bản lĩnh chính trị là yêu cầu và nhiệm vụ quan trọng của thanh niên trong bối cảnh Đảng, Nhà nước và toàn xã hội đang đẩy mạnh giáo dục bản lĩnh chính trị cho thế hệ trẻ và đẩy mạnh việc thực hiện Nghị quyết số 35-NQ/TW, ngày 22-10-2018, của Bộ Chính trị khóa XII “Về tăng cường bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch trong tình hình mới”.

Bản lĩnh chính trị của sinh viên thể hiện ở sự vững vàng trong quan điểm, lập trường chính trị; ở sự “nhạy bén chính trị”, sự tôn trọng chuẩn mực “chân, thiện, mỹ” để ứng xử một cách độc lập, sáng tạo trong đời sống chính trị - xã hội. Đó là sự kết tinh các phẩm chất tâm lý tích cực, tốt đẹp để từ đó thể hiện sự kiên định, ý chí trung thành với lý tưởng mà mình đã tin, đã yêu và đã chọn. Thanh niên có bản lĩnh chính trị vững vàng thể hiện ngay ở nhận thức, hành vi, lối sống, trong hoạt động xã hội và qua việc noi theo các tấm gương tiêu biểu. Ở khía cạnh khác, bản lĩnh chính trị chỉ đạt được khi cá nhân hoàn thành những yêu cầu mà xã hội đặt ra, được cộng đồng và xã hội thừa nhận.

2. Giải pháp nâng cao bản lĩnh chính trị của sinh viên trong việc bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch trong tình hình mới.

Một là, tăng cường sự lãnh đạo của Đảng, quản lý của Nhà nước đối với sinh viên. Đây là vấn đề quan trọng, mang tính quyết định việc nâng cao bản lĩnh chính trị cho sinh viên. Thực hiện tốt công tác này là nhằm định hướng chính trị, cơ sở pháp lý triển khai đúng hướng nhiệm vụ giáo dục và đào tạo cho thế hệ trẻ - chủ nhân tương lai của đất nước. Để sự lãnh đạo của Đảng, quản lý của Nhà nước đối với sinh viên có hiệu quả cao, trước hết các trường đại học cần đẩy mạnh công tác giáo dục lý luận chính trị cho thế hệ trẻ; trong đó, chú trọng nâng cao nhận thức cho sinh viên về lý luận chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, quan điểm, đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước. Muốn vậy, các trường cần tích cực đổi mới cả về nội dung, chương trình và phương pháp giáo dục theo hướng: ngắn gọn, dễ hiểu, phù hợp với từng đối tượng, từng lĩnh vực đào tạo nhằm từng bước thẩm thấu, nâng cao nhận thức của sinh viên. Qua đó, một mặt vừa tạo sự hứng khởi cho sinh viên trong nắm bắt, tiếp thu các vấn đề chính trị, mặt khác, tạo cho sinh viên thói quen quan tâm tới tình hình chính trị, biết phân biệt đúng sai, kiên định mục tiêu, lý tưởng cách mạng và quan trọng hơn là có trách nhiệm với tình hình chính trị của đất nước, được thể hiện bằng hành động cụ thể.

Hai là, tăng cường công tác tuyên truyền chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, nội quy, quy chế của nhà trường, nhằm tạo lập ý thức trách nhiệm của sinh viên đối với bản thân, nhà trường và xã hội. Cần tiếp tục chú trọng bồi dưỡng lý tưởng cộng sản chủ nghĩa, thế giới quan cách mạng, nhân sinh quan đúng đắn, làm cho lý luận chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh thấm sâu vào từng sinh viên, giúp sinh viên hăng hái học tập, tích cực rèn luyện, sẵn sàng đảm nhiệm những nhiệm vụ to lớn mà công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc đặt ra. Trong giai đoạn hiện nay, các trường đại học cần nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ giảng dạy lý luận chính trị, trong đó cần chú ý nâng cao phẩm chất chính trị, đạo đức cách mạng của người giảng viên. Bên cạnh đó, cần triển khai có hiệu quả Kết luận 94-KL/TW ngày 28-3-2014 của Ban Bí thư về “Tiếp tục đổi mới học tập lý luận chính trị trong hệ thống giáo dục quốc dân”.

Ba là, chú trọng giáo dục truyền thống tốt đẹp của quê hương, của dân tộc, nhằm bồi dưỡng tình cảm đúng đắn cho sinh viên. Các trường đại học cần khơi dậy lòng tự hào dân tộc, tinh thần bất khuất, ý chí độc lập và tự cường, tinh thần vượt khó, sáng tạo trong học tập và nghiên cứu khoa học, xây dựng ý thức tập thể, ý thức cộng đồng và trách nhiệm xã hội cho sinh viên; giáo dục truyền thống cần cù, tiết kiệm cho sinh viên để rèn luyện tình yêu lao động, tích cực tham gia các hoạt động tình nguyện, xã hội, rèn luyện các kỹ năng cần thiết cho sinh viên trong thời đại công nghệ 4.0.

Bốn là, phát huy vai trò trách nhiệm của tổ chức Đoàn Thanh niên, Hội Sinh viên trong nâng cao bản lĩnh chính trị của sinh viên. Tổ chức Đoàn, Hội cần tăng cường giáo dục bản lĩnh chính trị cho sinh viên bằng nhiều hình thức phong phú và đa dạng, trong đó gắn với thực hiện Chỉ thị số 05-CT/TW ngày 15-5-2016 của Bộ Chính trị về đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh, định hướng cho sinh viên rèn luyện, phấn đấu theo tiêu chí “sinh viên 5 tốt”. Đẩy mạnh thực hiện cuộc vận động “Tuổi trẻ Việt Nam học tập và làm theo lời Bác” do Trung ương Đoàn phát động một cách sáng tạo, hiệu quả để trở thành nội dung xuyên suốt trong công tác giáo dục của Đoàn, tạo sự chuyển biến tích cực trong nhận thức và hành động của đại bộ phận sinh viên.

Năm là, tăng cường tổ chức các hoạt động thực tiễn, trong đó cần đặc biệt nêu những tấm gương tiêu biểu để tạo sức lan tỏa, khơi dậy ý chí, khát vọng cho sinh viên. Các trường đại học cần chú ý tính định hướng tư tưởng cho sinh viên, đồng thời cần quan tâm hơn nữa đến đặc thù tâm lý lứa tuổi, tránh nặng nề, khô cứng nhưng cũng không hời hợt, thiếu chiều sâu trong giáo dục chính trị. Thông qua công tác tuyên truyền, giáo dục và dư luận xã hội để khuyến khích hay phê phán để các chủ thể tự giác điều chỉnh hành vi của mình theo các chuẩn mực, giá trị của đạo đức xã hội. Tổ chức Đoàn, Hội sinh viên cần chủ động, tích cực đẩy mạnh nêu gương từ cách làm việc, sự cống hiến vì cộng đồng, lối sống đẹp của những cá nhân hay những công trình, phần việc có ý nghĩa của những tập thể để truyền cảm hứng, củng cố niềm tin cho sinh viên.

Sáu là, phát huy vai trò cá nhân tự rèn luyện nâng cao bản lĩnh chính trị. Để có sự chuyển hóa từ tri thức, ý chí, niềm tin thành bản lĩnh chính trị đòi hỏi quá trình tự rèn luyện của bản thân sinh viên theo định hướng từ các chủ thể giáo dục. Quá trình này có thể được coi là hình thức hoạt động nhận thức của cá nhân nhằm nắm vững hệ thống tri thức và kỹ năng do sinh viên tiến hành trên lớp hoặc ngoài lớp theo hoặc không theo chương trình và giáo trình quy định. Tuy nhiên, để quá trình rèn luyện đạt kết quả tốt cần thiết có sự tự nguyện, tự giác theo ý thức tích cực của sinh viên, hay đó là quá trình “tự thân vận động” biến “quá trình giáo dục thành quá trình tự giáo dục”.

Bảy là, đẩy mạnh công tác phát triển đảng viên trong sinh viên. Phát triển đảng viên trong sinh viên không những góp phần bổ sung nguồn sinh lực, trí lực cho Đảng, mà qua đó còn củng cố và nâng cao bản lĩnh chính trị cho sinh viên. Đảng ủy, Ban Giám hiệu các trường đại học cần đặc biệt quan tâm đến công tác tạo nguồn, bồi dưỡng, xét kết nạp sinh viên ưu tú vào Đảng. Bên cạnh đó, cần nâng cao vai trò nòng cốt của Đoàn thanh niên, Hội sinh viên trong công tác phát hiện, bồi dưỡng sinh viên ưu tú cho Đảng.

Tám là, các trường đại học cần định hướng đào tạo ngành nghề đáp ứng nhu cầu xã hội. Nước ta đang có những bước chuyển mạnh mẽ trong xu thế hội nhập và phát triển, vì vậy, sinh viên cần mạnh dạn thay đổi nhận thức, từ “người tìm việc”, “việc có sẵn” sang “việc tìm người”, “việc linh hoạt”. Mỗi sinh viên trước khi bước chân vào giảng đường đại học phải xác định niềm đam mê, khả năng của mình phù hợp với chuyên ngành nào và tình hình sử dụng chuyên ngành đó ở nơi mình dự định làm việc. Bên cạnh đó, các trường đại học, các địa phương cần có những định hướng, giải pháp đồng bộ trong việc tạo việc làm cho sinh viên sau khi ra trường như cho vay vốn giải quyết việc làm; các hoạt động dịch vụ việc làm; hoạt động xuất khẩu lao động; hoạt động thúc đẩy đầu tư phát triển kinh tế - xã hội; gắn với hoạt động đào tạo nghề, truyền nghề, truyền bá các kinh nghiệm sản xuất - kinh doanh... Bên cạnh đó, cần tăng cường sự kết nối giữa nhà trường với doanh nghiệp nhằm nâng cao chất lượng đào tạo, đáp ứng chuẩn đầu ra; phối hợp giữa các ngành, tổ chức giải quyết việc làm cho sinh viên sau khi tốt nghiệp.

3. Kết luận

Sinh viên - chủ nhân của đất nước trong tương lai, giữ vai trò quan trọng đối với sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Đại bộ phận sinh viên đều có lòng yêu nước nồng nàn, nhận thức đúng đắn và tin tưởng vào sự lãnh đạo của Đảng, công cuộc đổi mới đất nước, có ước mơ, hoài bão, lý tưởng lớn, không ngừng khắc phục khó khăn, nỗ lực phấn đấu vươn lên để trở thành những công dân hữu ích cho xã hội,... Tuy nhiên, trong tình hình hiện nay một bộ phận sinh viên còn hạn chế về nhận thức chính trị, thiếu niềm tin, sống buông thả, hoặc bị lôi kéo vào hoạt động của các thế lực thù địch. Vì vậy, cần thiết nâng cao bản lĩnh chính trị cho sinh viên: kiên trì thế giới quan, phương pháp luận khoa học và các giá trị cốt lõi của chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, truyền thống tốt đẹp của dân tộc, tiếp thu tinh hoa văn hóa nhân loại, đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch trong tình hình mới. Có như vậy sinh viên mới xây dựng cho mình bản lĩnh chính trị vững vàng góp phần vào sự nghiệp xây dựng chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam hiện nay.

ThS Hoàng Thị Huệ

Giảng viên Khoa Lý luận cơ sở, Học viện Cán bộ Thành phố Hồ Chí Minh.

TÀI LIỆU THAM KHẢO

1. Đảng Cộng sản Việt Nam: Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XII, Nxb. Chính trị quốc gia, H.2016.

2. Ban Chấp hành Trung ương Đảng: Chỉ thị số 42-CT/TW về “Tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống văn hóa cho thế hệ trẻ giai đoạn 2015 - 2030”.

3. Đảng ủy Trường Đại học Quảng Bình, Báo cáo Chính trị trình Đại hội Đảng bộ Trường Đại học Quảng Bình nhiệm kỳ 2020-2025.

4. Đảng ủy Trường Đại học Kinh tế - Đại học Huế, Báo cáo Chính trị trình Đại hội Đảng bộ Trường Đại học Kinh tế - Đại học Huế nhiệm kỳ 2020-2025.

5. Hội sinh viên Việt Nam (2019), Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc Hội sinh viên Việt Nam lần thứ X (nhiệm kỳ 2018-2023), Nxb Thanh niên, Hà Nội.

6. Trần Thành (2006), Bản lĩnh chính trị với năng lực của cán bộ lãnh đạo, quản lý trong hệ thống chính trị ở nước ta hiện nay, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội.